Czy wiesz, że atopowe zapalenie skóry (AZS) może dotyczyć osób w każdym wieku? U dorosłych objawia się inaczej niż u dzieci. Do zaczerwienień, grudek i pęcherzyków często dołączają pogrubienie i mocne wysuszenie skóry oraz jej większa podatność na infekcje1. Dorośli z AZS powinni szczególnie uważnie zadbać o barierę ochronną skóry. Poznaj proste zasady, dzięki którym codzienna troska o skórę z AZS przynosi komfort i ulgę.
Czym charakteryzuje się atopowe zapalenie skóry u osób dorosłych?
Atopowe zapalenie skóry jest przewlekłą i zapalną chorobą skóry z tendencją do częstych nawrotów. Jest ona kojarzona przede wszystkim z okresem wczesnego dzieciństwa – schorzenie ujawnia się przed ukończeniem 5. roku życia u 90% pacjentów2. Znane są jednak przypadki, w których objawy występują dopiero po zakończeniu okresu dojrzewania. Szacuje się, że zmaga się z nią nawet 8% osób po 18. roku życia3.
Przebieg AZS u osób dorosłych może być inny niż u dzieci. U pacjentów w tej grupie wiekowej4:
- obserwuje się przede wszystkim symetryczne zmiany skórne, które obejmują głównie twarz, szyję, dekolt, a także doły łokciowe i podkolanowe oraz grzbiety rąk oraz stóp;
- wykwity mają głównie charakter wyprysków;
- istnieje wyraźna tendencja do powstawania mocno wysuszonej, zrogowaciałej skóry.
Atopowe zapalenie skóry u osób dorosłych oznacza również zazwyczaj silny świąd oraz wysoki poziom dyskomfortu – ściągnięcia i przesuszenia skóry. Te doświadczenia mogą sprawiać, że pacjenci drapią się, chcąc pozbyć się przykrych doznań, a to oznacza powstawanie przeczosów, nadżerek oraz strupów5.
Ponadto sucha, podrażniona skóra typowa dla AZS wyróżnia się zaburzonym mikrobiomem. To zwiększa jej podatność na kolonizację przez potencjalnie inwazyjne bakterie Staphylococcus aureus, czyli gronkowiec złocisty6. Taka infekcja może natomiast prowadzić do rozwoju groźnych dermatoz, jak choćby liszajec zakaźny, czyrak czy figówka gronkowcowa – często wymagających długotrwałego leczenia7.
Dlatego też osoby, które zmagają się z atopowym zapaleniem skóry w wieku dorosłym, powinny ze szczególną uwagą przestrzegać zaleceń dotyczących pielęgnacji oraz leczenia. To sposób na załagodzenie i zniwelowanie przykrych objawów oraz zmniejszenie ryzyka wystąpienia ostrych nawrotów choroby.
Jak zadbać o barierę ochronną skóry przy AZS u osób dorosłych?
Dbanie o barierę ochronną przy atopowym zapaleniu skóry to nieustanny proces, nie jednorazowa interwencja. Prawidłowa pielęgnacja to podstawa leczenia AZS. Należy zdać sobie sprawę z tego, że ta choroba ma przewlekły charakter, co oznacza, że podejmowane działania mają na celu przede wszystkim zniwelowanie objawów i przeciwdziałanie nawrotom8. Oto proste zasady, których warto przestrzegać, aby zadbać o barierę ochronną skóry i cieszyć się większym komfortem na co dzień.
Stosowanie emolientów co najmniej 2-3 razy dziennie9
Emolienty wspierają nawilżenie, natłuszczenie oraz uelastycznienie skóry. Pomagają również zapobiegać przeznaskórkowej utracie wody. Stanowią swoisty „opatrunek” dla skóry10, co jest szczególnie pomocne przy dużym wysuszeniu towarzyszącym AZS. To dlatego stanowią podstawową formę leczenia i codziennej pielęgnacji skóry atopowej11.
Jej natłuszczanie jest sposobem na zmniejszenie świądu oraz łagodzenie stanu zapalnego. Uważna pielęgnacja może także pomóc zmniejszyć stosowanie leków z grupy mGKS12. Glikokortykosteroidy są konieczne, gdy objawy AZS są bardziej dotkliwe, ale w terapii dąży się do tego, aby ograniczyć ich podaż do minimum13.
Ochrona skóry, która wspiera równowagę naturalnej mikrobioty
Aby wzmocnić barierę ochronną skóry z atopowym zapaleniem, należy przede wszystkim dbać o nią w sposób świadomy, z wykorzystaniem emolientów, których skuteczność oraz bezpieczeństwo zostały potwierdzone badaniami.
Warto wybierać produkty, których formuły:
- wykazują wysoki stopień tolerancji;
- są hipoalergiczne;
- są bogate w substancje emoliencyjne, które stanowią podstawę pielęgnacji skóry z AZS14.
Unikanie podrażnienia skóry
Skóra z AZS jest wrażliwa na podrażnienia. Dlatego na co dzień należy zachować ostrożność, aby nie doprowadzić do zaburzeń naturalnej bariery ochronnej. Istotne kwestie to15:
- rezygnacja z drapania skóry, nawet jeżeli świąd jest uciążliwy; w zamian można delikatnie uciskać lub klepać skórę;
- unikanie długich kąpieli – namaczanie skóry z AZS może nasilić przykre objawy; warto więc zadbać, aby nie spędzać w wodzie więcej niż 5 minut. Ważna jest również jej temperatura – optymalna to 27-30°C;
- noszenie luźnych ubrań z naturalnych tkanin – zwłaszcza tych wykonanych w 100% z miękkiej bawełny; powinno się też prać je w środkach, które nie zawierają składników podrażniających skórę;
- ograniczenie ekspozycji na ekstremalne temperatury oraz wysoką suchość powietrza – warto zatem unikać długotrwałego przebywania na zewnątrz podczas upałów i mrozów, a w okresie zimowym zastosować nawilżacz powietrza.
Jak widzisz, wystarczy wprowadzić kilka prostych zmian w stylu życia, aby wspomóc barierę ochronną skóry z AZS i zapewnić sobie większy komfort na co dzień. Spróbuj je wdrożyć małymi krokami, aby z czasem zobaczyć duże efekty. Powodzenia!
Bibliografia:
Adamczyk K., Garncarczyk A., Antończak P., Mikrobiom Skóry, Przegląd Dermatologiczny 2018/2, s. 285-297.
Maciejewska J., Co powinny zawierać emolienty, Medycyna Praktyczna, dostęp online 17.02.2025 r.: https://www.mp.pl/pacjent/dermatologia/lista/80501,co-powinny-zawierac-emolienty
Nowicki R., Trzeciak M., Wilkowska A., Sokołowska-Wojdyło M., Ługowska-Umer H., Barańska-Rybak W., Kaczmarski M., Kowalewski C., Kruszewski J., Maj J., Silny W., Śpiewak R., Petranyuk A., Atopowe zapalenie skóry. Aktualne wytyczne terapeutyczne. W: Lekarz POZ 1/2015, s. 39-50.
Świerczyńska Krępa M., Atopowe zapalenie skóry (AZS) u dorosłych: przyczyny, objawy i leczenie, Medycyna Praktyczna, dostęp online 17.02.2025 r.: https://www.mp.pl/pacjent/alergie/chorobyalergiczne/choroby/59313,atopowe-zapalenie-skory
1. https://www.mp.pl/pacjent/alergie/chorobyalergiczne/choroby/59313,atopowe-zapalenie-skory
2. Nowicki R., Trzeciak M., Wilkowska A., Sokołowska-Wojdyło M., Ługowska-Umer H., Barańska-Rybak W., Kaczmarski M., Kowalewski C., Kruszewski J., Maj J., Silny W., Śpiewak R., Petranyuk A., Atopowe zapalenie skóry. Aktualne wytyczne terapeutyczne. W: Lekarz POZ 1/2015, s. 39-50.
3. https://www.mp.pl/pacjent/alergie/chorobyalergiczne/choroby/59313,atopowe-zapalenie-skory
4. https://www.mp.pl/pacjent/alergie/chorobyalergiczne/choroby/59313,atopowe-zapalenie-skory
5. https://www.mp.pl/pacjent/alergie/chorobyalergiczne/choroby/59313,atopowe-zapalenie-skory
6. Nowicki R., Trzeciak M., Wilkowska A., Sokołowska-Wojdyło M., Ługowska-Umer H., Barańska-Rybak W., Kaczmarski M., Kowalewski C., Kruszewski J., Maj J., Silny W., Śpiewak R., Petranyuk A., Atopowe zapalenie skóry. Aktualne wytyczne terapeutyczne. W: Lekarz POZ 1/2015, s. 39-50.; https://www.termedia.pl/Mikrobiom-skory,56,32726,1,0.html
7. https://www.mp.pl/pacjent/dermatologia/choroby/chorobyskory/73199,choroby-bakteryjne-skory
8. https://www.mp.pl/pacjent/alergie/chorobyalergiczne/choroby/59313,atopowe-zapalenie-skory
9. Nowicki R., Trzeciak M., Wilkowska A., Sokołowska-Wojdyło M., Ługowska-Umer H., Barańska-Rybak W., Kaczmarski M., Kowalewski C., Kruszewski J., Maj J., Silny W., Śpiewak R., Petranyuk A., Atopowe zapalenie skóry. Aktualne wytyczne terapeutyczne. W: Lekarz POZ 1/2015, s. 39-50.
10. https://www.mp.pl/pacjent/dermatologia/lista/80501,co-powinny-zawierac-emolienty
11. Nowicki R., Trzeciak M., Wilkowska A., Sokołowska-Wojdyło M., Ługowska-Umer H., Barańska-Rybak W., Kaczmarski M., Kowalewski C., Kruszewski J., Maj J., Silny W., Śpiewak R., Petranyuk A., Atopowe zapalenie skóry. Aktualne wytyczne terapeutyczne. W: Lekarz POZ 1/2015, s. 39-50.
12. Nowicki R., Trzeciak M., Wilkowska A., Sokołowska-Wojdyło M., Ługowska-Umer H., Barańska-Rybak W., Kaczmarski M., Kowalewski C., Kruszewski J., Maj J., Silny W., Śpiewak R., Petranyuk A., Atopowe zapalenie skóry. Aktualne wytyczne terapeutyczne. W: Lekarz POZ 1/2015, s. 39-50.
13. https://www.mp.pl/pacjent/alergie/chorobyalergiczne/choroby/59313,atopowe-zapalenie-skory
14. Nowicki R., Trzeciak M., Wilkowska A., Sokołowska-Wojdyło M., Ługowska-Umer H., Barańska-Rybak W., Kaczmarski M., Kowalewski C., Kruszewski J., Maj J., Silny W., Śpiewak R., Petranyuk A., Atopowe zapalenie skóry. Aktualne wytyczne terapeutyczne. W: Lekarz POZ 1/2015, s. 39-50.
15. https://www.mp.pl/pacjent/alergie/chorobyalergiczne/choroby/59313,atopowe-zapalenie-skory; Nowicki R., Trzeciak M., Wilkowska A., Sokołowska-Wojdyło M., Ługowska-Umer H., Barańska-Rybak W., Kaczmarski M., Kowalewski C., Kruszewski J., Maj J., Silny W., Śpiewak R., Petranyuk A., Atopowe zapalenie skóry. Aktualne wytyczne terapeutyczne. W: Lekarz POZ 1/2015, s. 39-50.
