W obecnym stuleciu choroby alergiczne wydają się plagą i uwzględnia się je wśród chorób cywilizacyjnych. Zaliczamy do nich przede wszystkim alergie na niektóre pokarmy, alergiczny nieżyt nosa, astmę, atopowe zapalenie skóry, wyprysk kontaktowy. W sytuacji, gdy jedna choroba atopowa następuje po drugiej w określonej sekwencji, mówimy o marszu alergicznym. Jak przebiega oraz jak pomóc dziecku, u którego wystąpiło atopowe zapalenie skóry?

Czym jest marsz alergiczny?

Marsz alergiczny (określany też jako marsz atopowy) polega na określonym następowaniu po sobie chorób atopowych, których obraz kliniczny (zespół objawów) zmienia się wraz z wiekiem dziecka 1. W klasycznym marszu alergicznym dziecko już od pierwszych miesięcy od urodzenia ma przesuszoną skórę i rozwija się u niego atopowe zapalenie skóry. W wieku od kilku miesięcy do kilku lat ujawnia się natomiast alergia pokarmowa, zwłaszcza na mleko i jaja, ale może wystąpić również alergia na soję, ryby czy orzeszki ziemne. Alergiczny nieżyt nosa zwykle rozpoczyna się po 3. roku życia (choć może wystąpić również w starszym wieku). Pod koniec marszu przeważnie ujawnia się astma 2.

U części dzieci w wieku przedszkolnym ustępują objawy skórne i pokarmowe. Według szacunkowych danych aż 85% dzieci wyrasta z alergii na białka mleka i jaja, niestety nadreaktywność na orzechy i ryby często utrzymuje się do dorosłości 1.

Jak pomóc dziecku w tej trudnej sytuacji? Oczywiście o sposobie postępowania powinien zadecydować lekarz, któremu należy zgłaszać wszelkie niepokojące sygnały, takie jak suchość i podrażnienie skóry, rumień, wysypka, ulewania, wzdęcia brzuszka. Jedynym sposobem na uniknięcie objawów alergii pokarmowych czy wziewnych jest odseparowanie dziecka od alergenów. Bardzo często wyzwaniem okazuje się natomiast terapia AZS, która wymaga systematycznego wzmacniania naturalnych funkcji barierowych skóry.

Czym jest AZS i co robić, żeby złagodzić przebieg choroby?

Funkcją naszej skóry jest oddzielenie wnętrza organizmu od środowiska zewnętrznego. Jest to możliwe przede wszystkim dzięki prawidłowo wykształconej warstwie rogowej naskórka, stanowiącej skuteczną barierę wobec szkodliwych czynników 3. U chorych na AZS występuje defekt tej bariery, zwykle uwarunkowany genetycznie, choć przyczyny mogą być bardziej złożone. W tej sytuacji skóra jest bezbronna wobec zanieczyszczeń, alergenów i drobnoustrojów. Ich oddziaływanie prowadzi do rozwoju bardzo nieprzyjemnych objawów, takich jak uporczywy świąd, zaczerwienienie, grudki, pęcherzyki, a nawet sączące się ranki 4.

Na ten moment nie ma możliwości przyczynowego wyleczenia choroby. Podstawą postępowania terapeutycznego są natomiast emolienty, czyli preparaty do stosowania zewnętrznego o właściwościach nawilżających, natłuszczających oraz uelastyczniających skórę. Ponieważ działanie emolientu wynosi zwykle 4-6 godzin, bardzo istotne, aby regularnie powtarzać aplikację. To pomaga nie tylko złagodzić występujące objawy, ale też ma znaczenie profilaktyczne 3.
Jeśli stan skóry jest ciężki, lekarz może zalecić farmakoterapię, dostosowaną do wieku maluszka.

Choć choroba wymaga dużej dyscypliny, dzięki współczesnym rozwiązaniom można złagodzić jej przebieg i przywrócić komfort małemu pacjentowi.

Bibliografia:

  1. Duczmal E., Bręborowicz A., Dumczmal T. Marsz alergiczny w okresie dzieciństwa. Post Dermatol Alergol 2010; XXVII, 4: 231–237.
  2. The Allergic or Atopic March. https://aafa.org/allergies/prevent-allergies/allergic-march/ Data dostępu: 10.08.2024.
  3. Welz-Kubiak K., Reich A. Znaczenie emolientów w codziennej pielęgnacji skóry. Forum Derm. 2016; 2: 1, 20–23.
  4. Świerczyńska-Krępa M. Atopowe zapalenie skóry (AZS) u dorosłych: przyczyny, objawy i leczenie https://www.mp.pl/pacjent/alergie/chorobyalergiczne/choroby/59313,atopowe-zapalenie-skory Data dostępu: 10.08.2024.

Inne porady