
Emolienty to podstawa codziennej pielęgnacji skóry atopowej i najważniejszy filar leczenia AZS. Ale czy wiesz, że mogą one sprawdzić się również w innych sytuacjach? Zobacz, jakie są ich właściwości i kto może z nich skorzystać. Oto najważniejsze informacje.
Czym są emolienty?
Nazwa „emolienty” pochodzi od łacińskiego określenia „emoliere”, co oznacza „zmiękczać”1. Nie bez powodu – preparaty zaliczające się do tej grupy mają właściwości nawilżające, natłuszczające i uelastyczniające skórę2. Z chemicznego punktu widzenia to mieszaniny składników hydrofobowych i hydrofilowych2.
W składzie takich preparatów najczęściej znajdują się:
- substancje okluzyjne, czyli pomagające utworzyć na skórze film ochronny, zabezpieczający przed utratą wody i czynnikami zewnętrznymi – np. wazelina, parafina, alkohole tłuszczowe, fosfolipidy;
- humektanty, czyli składniki wspierające nawilżenie – np. gliceryna (2–10%), mocznik (2–5%), kwas mlekowy;
- fizjologiczne lipidy naskórka – to m.in. nienasycone kwasy tłuszczowe, cholesterol oraz skwalen2.
Jakie mają właściwości emolienty?
Emolienty charakteryzują się wielokierunkowymi właściwościami. Przede wszystkim chodzi o te:
- nawilżające, które są efektem hamowania przezskórnej utraty wody przez utworzenie na skórze warstwy hydrofobowej;
- natłuszczające, które polegają na wytwarzaniu warstwy ochronnej;
- wygładzające – związane z wyrównaniem powierzchni naskórka i redukcją wrażenia szorstkości1.
Jaką rolę odgrywają emolienty dla zdrowia skóry?
Emolienty wspierają utrzymanie zdrowej skóry na kilka sposobów. Jakie są ich najważniejsze właściwości1,2?
- Ochrona bariery naskórkowej – wspomagają utrzymanie jej prawidłowych funkcji poprzez dostarczenie niezbędnych lipidów w optymalnej proporcji 1:1:1 (kwas tłuszczowy : cholesterol : ceramidy).
- Zapobieganie rozwojowi stanów zapalnych – wspierają przeciwdziałanie procesom, w których osłabienie bariery hydrolipidowej prowadzi do infekcji. To z kolei dodatkowo pogłębia zaburzenia funkcjonowania skóry.
- Wsparcie regeneracji podrażnionej skóry – np. mocznik i kwas mlekowy wspomagają syntezę ceramidów.
Takie korzyści są istotne nie tylko dla osób zmagających się z atopowym zapaleniem skóry. To powód, dla którego po emolienty często sięgają osoby z innymi potrzebami zdrowotnymi oraz pielęgnacyjnymi.
Kto może sięgnąć po emolienty?
Emolienty przy AZS to standard3. Ale czy wiesz, że preparaty bazujące na tych składnikach mogą być również pomocne w innych przypadkach? Oto kilka przykładowych sytuacji, w których takie produkty mogą stać się cennym elementem codziennej troski o skórę.
Przesuszenie i podrażnienie skóry
Przyczyny suchości skóry są różnorodne. Mogą być związane np. z zaburzeniami pracy hormonów tarczycy, menopauzą, cukrzycą czy niedoborami witamin A, C, D i E oraz deficytem żelaza. Warto pamiętać o nich również przy dysfunkcjach nerek3. Bez względu na to, z jakiego powodu skóra jest przesuszona – emolienty mogą zapewnić ulgę.
Łuszczyca
Łuszczyca to przewlekła dermatoza, która dotyka nawet 3% Polaków4. Emolienty stanowią element postępowania uzupełniającego w przebiegu tej choroby. Ich zastosowanie wspiera ograniczenie nadmiernej suchości oraz skłonności do łuszczenia się skóry1.
Stan po leczeniu retinoidami
Przesuszenie i podrażnienie skóry mogą być również wynikiem stosowania retinoidów, wykorzystywanych np. w terapii trądziku. W takich przypadkach emolienty wspierają regenerację i nawilżenie naskórka oraz ochronę przed podrażnieniami1.
Zaburzenia rogowacenia skóry
Zaburzenia rogowacenia skóry mogą towarzyszyć problemom hormonalnym, ale również cukrzycy. W jej przebiegu charakterystyczne jest tzw. rogowacenie ciemne5. Wsparciem terapii mogą być także emolienty.
Jak zatem widać, omawiane substancje mogą wspierać skórę na wiele sposobów – zarówno w stanach chorobowych, jak i przy podrażnieniu naskórka. Warto więc zapoznać się z właściwościami emolientów i efektami ich stosowania.
Bibliografia:
- Olszański R., Pilarski B. „Emolienty — klasyfikacja oraz konsekwencje kliniczne”, Dermatologia, 2014.
- Welz-Kubiak K., Reich A. „Znaczenie emolientów w codziennej pielęgnacji skóry”, Forum Dermatologicum, 2016.
- Nowicki R.J., Trzeciak M., Kaczmarski M. et al. „Atopowe zapalenie skóry. Interdyscyplinarne rekomendacje diagnostyczno-terapeutyczne PTD, PTA, PTP oraz PTMR. Część I. Profilaktyka, leczenie miejscowe i fototerapia”. Lekarz POZ 2019; 5: 335-345.
- Łuszczyca – przyczyny, objawy, leczenie. Medycyna Praktyczna. Dostęp: https://www.mp.pl/pacjent/dermatologia/choroby/chorobyskory/74363,luszczyca
- Godawska D., Rogowacenie ciemne — defekt kosmetyczny czy objaw bardzo poważnej choroby? Medycyna Praktyczna. Dostęp: https://diabetologia.mp.pl/powiklania/inne/101443,rogowacenie-ciemne-defekt-kosmetyczny-czy-objaw-bardzo-powaznej-choroby