Zdrowa dieta potrafi zmniejszyć zmiany skórne u osób z AZS i wyciszyć stany zapalne. Dowiedz się więc, co jeść przy atopowym zapaleniu skóry, aby wspomóc proces odnowy naskórka.
Dieta przy AZS. Dlaczego jest taka ważna?
U 30 % osób z AZS nasilenie zmian skórnych związanych jest z nadwrażliwością lub alergią na jakiś pokarm. Alergie pokarmowe są skutkiem wadliwego działania układu immunologicznego, który neutralne składniki pożywienia traktuje jak wrogie cząsteczki. Kiedy więc do układu pokarmowego trafiają np. białka mleka, układ odpornościowy wysyła tam makrofagi, limfocyty lub monocyty, aby rozprawić się ze szkodliwym, według niego, czynnikiem. W organizmie powstaje wtedy stan zapalny, a objawy alergii mogą być widoczne również na skórze w postaci zaczerwienienia, szorstkości czy drobnych wyprysków. Udowodniono, że właściwa dieta, pozbawiona czynników alergizujących i wspomagająca funkcjonowanie układu odpornościowego, jest w stanie zmniejszyć zmiany skórne u osób z AZS i wyciszyć nadreaktywność skóry.
Atopowe zapalenie skóry – dieta, która poprawia wygląd skóry
Oleje roślinne bogate w NNKT
Oleje roślinne zasobne w niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe powinny stać się podstawą diety osób z AZS, gdyż działają przeciwzapalnie. Ponadto uzupełniają niedobory lipidów w warstwie rogowej naskórka, dzięki czemu możliwe jest wzmocnienie jego bariery ochronnej. Wpływają też na poprawę elastyczności skóry oraz zmniejszają świąd. Najbardziej pożądane w diecie osób z atopowym zapaleniem skóry są oleje roślinne zawierające: kwas linolowy, kwas alfa-linolenowy (ALA) oraz gamma-linolenowy (GLA). A to dlatego, że osobom z AZS brakuje enzymu do produkcji GLA, co przekłada się na suchość skóry. Ponadto słabsza bariera ochronna u atopików wskazuje na niedobór ceramidów (złożonych m.in. z kwasu linolowego) uszczelniających połączenia międzykomórkowe. Ceramidy wraz ze sterolami i nienasyconymi kwasami tłuszczowymi sprawiają, że cement międzykomórkowy ma strukturę ciekłych kryształów, a to z kolei ma istotny wpływ na zatrzymywanie wody w naskórku i umożliwia mu prawidłowe spełnianie funkcji fizjologicznych. Dlatego też jeśli chcemy poprawić wygląd naszej skóry, powinniśmy sięgać po produkty zasobne we wspomniane trzy kwasy tłuszczowe. Znajdziemy je m.in. w: oleju z wiesiołka czy oleju z ogórecznika.
W ostatnich latach przeprowadzono szereg badań potwierdzających pozytywny wpływ kwasu linolowego i alfa-linolenowego na redukcję zmian skórnych i poprawę wyglądu skóry. Na przykład w badaniu, w którym dzieciom w wieku 2–4 lat, chorującym na AZS, podawano 3 g oleju (zawierał kwas linolowy i ALA) na dobę przez okres 4 tygodni, uzyskano poprawę wyglądu skóry u 67 %. W grupie placebo nie potwierdzono takiego efektu.
Oleje rybne
U osób z AZS występuje słabsza ochrona skóry, a naskórek jest bardziej podatny na infekcje. Dlatego wskazane jest u nich regularne spożycie tłustych ryb typu łosoś czy makrela, jak również sięganie po rybi olej, np. tran, gdyż produkty te chronią przed infekcjami bakteryjnymi i grzybiczymi. Warto również zażywać olej z rekina, który wzmacnia odporność, a tym samym zmniejsza liczbę alergii i działa wspomagająco w trakcie leczenia atopowego zapalenia skóry. Zawiera on dużą ilość kwasów omega-3, które mają działanie przeciwzapalne, jak również skwalen oraz alkiloglicerol stymulujące układ immunologiczny. Skwalen wpływa pozytywnie zarówno na komórki, jak i tkanki odpowiedzialne za odporność organizmu, np. szpik kostny, węzły chłonne, nadnercza czy wątrobę, i pobudza aktywność limfocytów typu T oraz makrofagów. To przyczynia się do zbudowania lepszej odporności, także skórnej, która zapobiega nasilaniu się atopowych zmian i wpływa na ładniejszy wygląd skóry.
Probiotyki
Probiotyki również pomagają w zmniejszeniu u osób z AZS zmian skórnych, których podłożem jest alergia pokarmowa. Duża ilość alergii pokarmowych wynika z nieszczelnych jelit, które przepuszczają endotoksyny oraz większe składniki pożywienia, np. białka. Te drażniące składniki wywołują aktywację układu immunologicznego i prowadzą do powstania procesu zapalnego. Proces ten skutkuje pogarszającym się wyglądem atopowej skóry. Również zaburzona mikroflora jelit prowadzi do zaostrzenia zmian skórnych u chorych na AZS, gdyż np. zmniejszona liczba dobrych bakterii nie jest w stanie neutralizować napływających tam patogenów, choćby bakterii E. coli, która bardzo często dostaje się do układu pokarmowego wraz z pożywieniem. Jeśli w jelicie jest dużo dobrych bakterii, a warstwa mucyny, czyli śluzu wyściełającego jelita, jest dość gruba, wówczas dochodzi do łatwego unieszkodliwienia patogenów i nieprzepuszczania ich przez ścianę jelit. Jeżeli jednak korzystny mikrobiom jest ubogi, wtedy dochodzi do przewagi patogenów, a także łatwiejszego ich przedostawania się przez błonę śluzową układu pokarmowego do krwiobiegu.
Badania eksperymentalne wykazują, że bakterie probiotyczne spożywane wraz z pożywieniem lub w postaci suplementu diety są w stanie uszczelnić barierę jelitową i sprawić, by była odporna na atak patogenów. Dodatkowo mimo iż spożywane probiotyki nie zasiedlają na stałe naszych jelit (tylko przez nie „przechodzą”), pomagają korzystnym bakteriom neutralizować szkodliwe drobnoustroje oraz zostawiają korzystny ślad w postaci wzmocnienia sił obronnych organizmu. Tym samym zmniejszają ryzyko stanów zapalnych i umożliwiają utrzymanie homeostazy organizmu. A to z kolei wpływa korzystnie na wygląd skóry.
AZS – dieta. Czego unikać?
Ze względu na to, że zmiany skórne w AZS mogą być spowodowane spożyciem alergizujących pokarmów, warto wykonać testy alergiczne pokarmowe. Pozwolą one dowiedzieć się, jakich produktów powinniśmy unikać w diecie, by czuć się zdrowiej i mieć ładniejszą skórę. Najczęściej objawy AZS zaostrzają się po spożyciu białka mleka krowiego. Dlatego też u dzieci z dodatnim wywiadem atopowym warto eliminować ten składnik pożywienia albo wprowadzać go bardzo ostrożnie. Z tego samego powodu u noworodków ze zwiększonym ryzykiem AZS korzystniejsze jest karmienie piersią niż sztuczną mieszanką. Mleko matki nie tylko nie alergizuje, ale także zawiera żywe kultury bakterii, które kształtują zdrową mikrobiotę jelit i wzmacniają układ immunologiczny. Poza tym posiada w swoim składzie oligosacharydy, które mają działanie przeciwzapalne. Dzieci karmione sztucznymi mieszankami na bazie mleka krowiego mają zwykle zwiększone ryzyko wystąpienia alergii pokarmowej, która nasila objawy atopowego zapalenia skóry.
Dieta przy AZS powinna być dietą eliminacyjną. Warto w niej unikać nie tylko alergenów, lecz również produktów o wątpliwej wartości odżywczej, takich jak słodycze, kolorowe napoje, błyskawiczne zupki czy dania typu fast food. Przez dużą zawartość cukru – produkty te obniżają odporność, a zawarte w nich barwniki i konserwanty potrafią zaostrzyć zmiany skórne w AZS.
Flora jelit składa się zarówno z korzystnych bakterii, jak i z patobiontów – bakterii, które mogą w pewnych warunkach zachowywać się jak patogeny. Jeśli spożywamy zbyt dużo pokarmów zawierających nasycone kwasy tłuszczowe pochodzenia zwierzęcego, np. smalec, boczek, karczek wówczas dochodzi do stanu zapalnego w jelitach, który sprzyja rozmnażaniu się i rozrastaniu patobiontów.
Co poza dietą?
Dieta to tylko jeden z elementów wspomagających proces leczenia atopowego zapalenia skóry. Podstawowym działaniem w terapii AZS jest stosowanie emolientów. Emolienty mają za zadanie przywrócić prawidłowe funkcje bariery ochronnej skóry, natłuścić ją oraz nawilżyć. Przywracają, tak jak np. balsam nawilżająco-natłuszczający Emotopic, równowagę wodno-lipidową naskórka i tworzą na powierzchni skóry „naturalną tarczę ochronną”. Redukują przy tym nieprzyjemne uczucie napięcia i ściągnięcia, które zwykle towarzyszy osobom z atopowym zapaleniem skóry. Terapia emolientami polega na smarowaniu nimi skóry przynajmniej 2-3 razy dziennie i to nie tylko w okresie zaostrzenia objawów, ale również w czasie remisji.
Osoby z AZS powinny pamiętać, że oprócz aplikowania kremu, równie istotne dla poprawy wyglądu ich skóry jest używanie odpowiednich produktów do mycia rąk i całego ciała. Podczas mycia wodą dochodzi do zmywania płaszcza hydrolipidowego skóry, co skutkuje przesuszeniem naskórka. Aby temu zapobiec, warto myć ręce emolientową kostką myjącą Emotopic, która w odróżnieniu od zwykłych mydeł nie narusza warstwy lipidowej skóry, dodatkowo zapobiega jej wysuszeniu podczas oczyszczania, zapewniając właściwe nawilżenie i przywracając komfort napiętej skórze.
Uwaga! Powyższy artykuł nie stanowi porady lekarskiej. W przypadku problemów ze zdrowiem, udaj się na konsultację do specjalisty!
- B. Rymarczyk, Skórne objawy nadwrażliwości pokarmowej, „Przewodnik Lekarza” 2012, t.15, nr 2, s. 14–16. Dostęp online 14.03.2020: https://www.termedia.pl/Skorne-objawy-nadwrazliwosci-pokarmowej,8,19574,1,1.html.
- J.Sonnenburg, E. Sonnenburg, Zdrowie zaczyna się w brzuchu, tłum. M. Golachowska, Łódź 2015, s. 63–64, 80–81, 182.
- J. Karczewska, N. Ukleja-Sokołowska, Z. Bartuzi, Alergia pokarmowa a atopowe zapalenie skóry. Aktualne poglądy i opinie, „Alergia Astma Immunologia” 2019, nr 4, s. 156–163. Dostęp online 14.03.2020: http://alergia-astma-immunologia.pl/2019_24_4/AAI_04_2019_1369_karczewska.pdf.
- R. Nowicki, W. Barańska-Rybak, Olej z wątroby rekina jako terapia wspomagająca w atopowym zapaleniu skóry, „Polski Merkuriusz Lekarski” 2007, t. 22, nr 130, s. 312–313. Dostęp online 14.03.2020: https://marinex.com.pl/pliki_artykuly/ekspertyzy_naukowe_05.pdf.
- W. Owczarek, Rola probiotyków w terapii atopowego zapalenia skóry, „Wiadomości dermatologiczne” 2019, nr 2. Dostęp online 14.03.2020: https://www.wiadomoscidermatologiczne.pl/artykul/rola-probiotykow-w-terapii-atopowego-zapalenia-skory.
- R. Nowicki, Co nowego w leczeniu atopowego zapalenia skóry?, „Postępy Dermatologii i Alergologii” 2009, t. 26, nr 5, s. 350–353. Dostęp online 14.03.2020: https://pdfs.semanticscholar.org/f205/e7cda1bea96990e923097ab0251ce7fc360b.pdf.
polecane produkty
