Mieszkanie przyjazne dla alergika

U osób z wypryskiem atopowym często występują także objawy alergii. Uczulać mogą pokarmy, substancje, z którymi mamy bezpośredni kontakt, jak i alergeny wziewne, obecne w powietrzu. Także nasze domy lub mieszkania mogą stanowić siedlisko czynników uczulających: roztoczy kurzu domowego, pleśni, alergenów zwierzęcych. Utrudniają one życie każdemu uczulonemu, a w przypadku AZS mogą prowadzić do zaostrzeń choroby i komplikować terapię. Najlepiej więc jest się od nich jak najszybciej odciąć. Poznaj kilka porad, jak zrobić to skutecznie.

Czy zwykłe sprzątanie wystarczy, żeby dom był wolny od alergenów?

Regularne mycie i odkurzanie powierzchni jest bardzo ważne nie tylko ze względu na estetykę wnętrz, ale również zdrowie i samopoczucie, bo przecież lepiej się oddycha czystym i świeżym powietrzem. Jednak w przypadku alergii wziewnej sprawa jest dużo bardziej skomplikowana, bo trzeba się pozbyć z otoczenia alergenów, co jest trudne przy pomocy ściereczki i odkurzacza. Mogą bowiem kryć się właściwie wszędzie: w materacach, na poduszkach, zabawkach, ścianach, pod podłogami. Tymczasem objawy alergii czasami mocno utrudniają funkcjonowanie. Typowe dla uczuleń na alergeny wziewne są:

swędzący, zatkany nos,
wydzielina z nosa,
swędzące, łzawiące i przekrwione oczy,
częste kichanie,
drapanie w gardle,
kaszel,
świszczący oddech,
uczucie napięcia w klatce piersiowej i braku powietrza,
gdy uczulenie dotyczy alergenów zwierzęcych: swędząca wysypka, pokrzywka.(1,2)

Objawy te mogą mieć różne nasilenie – od łagodnych po bardzo mocne. Aby potwierdzić alergię, należy udać się na konsultację do poradni alergologicznej. Lekarz jest w stanie rozpoznać uczulenie na podstawie objawów, pomocniczo zastosowanie mają testy skórne, które często przeprowadza się u chorych na AZS.(3)

Trzeba pamiętać, że atopowe zapalenie skóry to choroba, w której przebiegu funkcje barierowe skóry są uszkodzone, dlatego jest bezbronna wobec działania alergenów i innych szkodliwych czynników. Badania potwierdziły, że kontakt z alergenami może prowadzić do zaostrzeń choroby. Mogą one wpływać na jej przebieg poprzez bezpośredni kontakt ze skórą, jak i po przedostaniu się do dróg oddechowych. Nadwrażliwość na alergeny wziewne zwiększa się szczególnie po ukończeniu 3. roku życia (u malutkich dzieci częstsze są alergie pokarmowe i ten temat został dotychczas lepiej przebadany).(4)

Jeżeli testy potwierdzą uczulenie na alergeny wziewne znajdujące się we wnętrzach, pozostaje dostosować dom lub mieszkanie w taki sposób, aby zminimalizować ich obecność. Choć z początku zadanie może wydawać się skomplikowane, istnieją dobre rozwiązania na uporanie się z niechcianymi alergenami.

Alergeny w domu – jak się ich pozbyć?

Poszczególne rodzaje alergenów mają różne źródła i lubią chować się w różnych miejscach, choć czasami możemy nie zdawać sobie z tego sprawy. Typowymi alergenami domowymi są natomiast:

Roztocza kurzu domowego

Objawy alergii najczęściej występują w okresie jesienno-zimowym (czemu winna jest głównie słabsza wentylacja pomieszczeń), a także nasilają się podczas sprzątania, zamiatania, odkurzania.

Przyjazny dom dla alergika, uczulonego na roztocza, powinien być więc lśniąco czysty i nawet w chłodne dni nie można zapomnieć o regularnym wietrzeniu pomieszczeń. Jak pozbyć się kurzu z domu, żeby objawy alergii na roztocza nie psuły samopoczucia? Postaraj się przestrzegać następujących wskazówek:

pościele, poduszki, koce i pluszaki zawsze pierz w wysokiej temperaturze – specjaliści zalecają minimum 60 stopni C; dobrym sposobem na trzymanie roztoczy z daleka od łóżka jest też pościel antyalergiczna/barierowa – w sklepach znajdziesz poduszki, kołdry, pokrowce na materace, kocyki antyalergiczne dla dzieci, prześcieradła, co jest wygodnym rozwiązaniem w domu każdego alergika,
poszewki lub dziecięce zabawki pluszowe co jakiś czas wkładaj na 24 godziny do zamrażarki – to dobry sposób na neutralizację alergenów, zwłaszcza w przypadku rzeczy, których nie można prać w pralce,
używaj odkurzacza dla alergików z filtrem HEPA,
kiedy wycierasz kurz ze stolików, półek lub innych powierzchni, staraj się nie robić tego na sucho, lepiej używaj wilgotnej ściereczki,
pozbądź się z domu niepotrzebnych akcesoriów, na których gromadzi się kurz: dywanów, dekoracyjnych poduszek, narzut, starych gazet, ozdób – im bardziej minimalistycznie urządzone jest mieszkanie, tym łatwiej utrzymać w nim czystość.(5,6)

Co na kurz w domu – czy istnieje środek zwalczający roztocza? Pomocniczo możesz sięgnąć po dostępne w sklepach spreje, którymi spryskuje się domowe powierzchnie: obicia foteli i kanap, szafki, poduszki.

Grzyby pleśniowe

Grzybom sprzyja wysoka wilgotność powietrza, ograniczona wentylacja oraz słaby dostęp światła. Objawy uczulenia na pleśnie mogą natomiast występować nawet przez cały rok, jednak nasilają się latem i jesienią.(7) Pleśnie są szczególnie niepożądane w otoczeniu osób borykających się z katarem siennym i astmą, gdyż bardzo sprzyjają wystąpieniu objawów.(1)

Jak pozbyć się grzybów z otoczenia? Ze względu na ich obecność w kurzu, na pewno istotne jest przestrzeganie punktów wyszczególnionych wyżej, które pomagają pozbyć się z mieszkania znacznej części kurzu i alergenów. Ponadto pleśnie często zasiedlają nieprawidłowo eksploatowane systemy klimatyzacyjne, dlatego należy przestrzegać procedur konserwacyjnych.(7) Jeżeli zaś w domu pleśń pokrywa duże powierzchnie (ściany, sufity, podłogi), wówczas konieczne jest odgrzybianie specjalistycznymi środkami, które jednak są bardzo mocne, dlatego sięgając po nie, należy zachować dużą ostrożność i przestrzegać instrukcji. Jeśli problemem jest zbyt duża wilgotność w mieszkaniu, wówczas dobrze jest zainwestować w pochłaniacz wilgoci.

Alergeny zwierzęce

Utarło się, że w przypadku zwierząt uczulająco działa ich sierść. Jednak uczulać mogą również substancje wydzielane wraz ze śliną, moczem oraz związki zawarte w naskórku. Alergeny te mogą łatwo przedostać się do dróg oddechowych i wywołać objawy. (2) U chorych z atopowym zapaleniem skóry stan może się zaostrzać po kontakcie z alergenami zwierzęcymi (nie muszą nawet dotykać zwierzaka), jeżeli oczywiście są na nie uczuleni. W domach problematyczna może być więc obecność psa, kota, królika albo gryzonia, na przykład chomika czy szczura. Są sytuacje, że trzeba znaleźć dla pupila nowy dom. Dobrze jest jednak wiedzieć, że nawet przekazanie opieki nad zwierzęciem nie sprawia, że alergeny znikną z domu lub mieszkania natychmiast, nawet po solidnych porządkach. Objawy alergii mogą utrzymywać się nawet przez około 6 miesięcy.(1)

Jeżeli któryś z członków rodziny ma alergię, ale jednocześnie marzycie o posiadaniu zwierzaka, najlepiej jest wybrać rasę o mniejszym potencjale alergizującym. Na liście Amerykańskiego Towarzystwa Kynologicznego wśród „hipoalergicznych” ras psów można znaleźć między innymi pudla, maltańczyka, sznaucera czy psy o skąpym owłosieniu (grzywacz chiński, nagi pies meksykański). Ponadto osoby z rodzin o skłonnościach atopowych powinny decydować się na suki, które wytwarzają mniej alergenów. Trzeba jednak mieć świadomość, że żadna rasa nie daje stuprocentowej gwarancji, że objawy alergia nie wystąpią.(8)

Czy istnieją rasy kotów zupełnie bezpieczne dla alergików? Tutaj również nie ma takiej gwarancji, natomiast niektóre z nich mają mniejszy potencjał wywoływania alergii. Należą do nich: kot syberyjski, comish rex, devon rex i sfinks.(2)

Jak jeszcze sobie radzić z alergią i wypryskiem atopowym?

Alergie występują w populacji bardzo często i możemy spotkać się z opinią, że należą do chorób cywilizacyjnych. Podobnie jest zresztą z atopowym zapaleniem skóry, które diagnozowane jest u 10% dzieci, a w niemal połowie przypadków początek choroby przypada na pierwsze półrocze życia.(4) Wyprysk atopowy dotyczy także dorosłych – tych, u których utrzymały się objawy z dzieciństwa oraz tych, którzy dopiero w wieku dojrzałym doświadczyli objawów po raz pierwszy. Osoby z atopowym zapaleniem skóry mogą borykać się z nadwrażliwością na różnego typu alergeny, również wziewne, znajdujące się na zewnątrz (pyłki roślin), jak i wewnątrz pomieszczeń. Dlatego powinny być pod stałą opieką poradni alergologicznej i w razie konieczności przyjmować leki. Czasami lekarze kierują pacjentów na odczulanie, czyli immunoterapię swoistą. Podstawą jest jednak maksymalna redukcja kontaktu z alergenami.(4)

Aby wzmacniać na co dzień funkcje barierowe skóry, szczególnie wrażliwej na drażniące czynniki z otoczenia, zalecane są natomiast emolienty. To specjalistyczne preparaty, które tworzą na powierzchni skóry film okluzyjny, zapobiegający utracie wilgoci. Specjaliści zalecają aplikowanie emolientów 3-4 razy dziennie, dzięki czemu skóra jest bardziej odporna na działanie takich czynników, jak niekorzystne warunki pogodowe, alergeny, odzież z drażniących materiałów. Emolienty nie leczą alergii, jednak stanowią cenne wsparcie terapii wyprysku atopowego.

W aptekach można nabyć różnego rodzaju emolienty: do mycia ciała, włosów oraz do aplikacji na skórę. Na co dzień warto sięgnąć po lekki i łatwy w aplikacji preparat, jakim jest Balsam nawilżająco-natłuszczający do ciała Emotopic. Produkt ten łagodzi zaczerwienienia, podrażnienia, suchość i łuszczenie się skóry. Zawiera w składzie naturalne oleje, pomocne w przywróceniu równowagi wodno-lipidowej skóry, a także jej gładkości, miękkości i komfortu. Formuła preparatu szybko się wchłania i nie pozostawia tłustej warstwy. Można go stosować bez ograniczeń wiekowych, nawet u dzieci od 1. dnia życia. Powstał pod okiem dermatologów i został przebadany pod kątem biozgodności.

Terapia atopowego zapalenia skóry jest bardzo złożona i na pewno wymaga cierpliwości. Ważne, aby pamiętać o natłuszczaniu skóry emolientami oraz unikaniu alergenów również w okresach remisji, kiedy objawy się uspokajają, gdyż w ten sposób ryzyko przykrych nawrotów jest dużo mniejsze.

Kulkarni R. i wsp. Indoor Allergens. https://www.emedicinehealth.com/indoor_allergens/article_em.htm#what_facts_should_i_know_about_indoor_allergens Data dostępu: 17.11.2019.
Padjas A. Kot dla alergika. https://www.mp.pl/pacjent/alergie/lista/63696,kot-dla-alergika Data dostępu: 17.11.2019.
Jenerowicz D., Polańska A. Alergie skórne – testy. https://www.mp.pl/pacjent/badania_zabiegi/64114,testy-skorne Data dostępu: 17.11.2019.
4. Caubet J-Ch., Eigenmann P.A. Czynniki alergiczne w atopowym zapaleniu skóry. Dermatologia po dyplomie. 2011, 2(1): 21-35.
Rapiejko P. Roztocze kurzu domowego. https://www.mp.pl/pacjent/alergie/chorobyalergiczne/alergeny/wziewne/62715,roztocze-kurzu-domowego Data dostępu: 17.11.2019.
6. Dust mite allergy. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/dust-mites/diagnosis-treatment/drc-20352178 Data dostępu: 17.11.2019.
7. Rapiejko P. Grzyby mikroskopowe (pleśniowe). https://www.mp.pl/pacjent/alergie/chorobyalergiczne/alergeny/wziewne/61722,grzyby-mikroskopowe-plesniowe Data dostępu:17.11.2019.
Cichocka-Jarosz E. https://www.mp.pl/pacjent/alergie/lista/61454,pies-dla-alergika Data dostępu: 17.11.2019.