Egzema, czyli wyprysk może być obecny w chorobach o różnych przyczynach. Najprościej można opisać egzemę jako stan zapalny skóry kiedy pojawiają się zaczerwienienie, obrzęk, grudki, pęcherzyki i sączenie, czasami z uczuciem pieczenia i świądu. Przyczyna powstawania tego typu zmian skórnych może być jednak może być różna. Wyróżniamy wyprysk/egzemę kontaktową (alergiczną i nie alergiczną), łojotokową, zawodową.
Wyprysk kontaktowy i alergiczny wspólnie należą do grupy chorób zapalnych skóry, pierwotnie nie związanych z infekcją bakteryjną czy wirusową skóry. Charakteryzuje je przebieg ostry lub przewlekły, wyrażony przez rumień, obrzęk, obecność pęcherzy lub pęcherzyków, sączenie oraz występowanie nadżerek czy strupków. Z czasem pojawia się pogrubienie naskórka i jego poletkowanie, czyli lichenifikacja, i pojawienie się na powierzchni skóry suchych łusek. Bardzo charakterystycznym objawem towarzyszącym występowaniu zmian skórnych jest różnie nasilony, niekiedy bardzo uporczywy i dokuczliwy świąd. Przyczynami powstawania zmian skórnych w kontaktowym zapaleniu skóry, czyli wyprysku kontaktowym, są czynniki zewnętrzne występujące powszechnie w otoczeniu powodujące stan zapalny skóry. Wyróżniamy kontaktowe zapalenie skóry z podrażnienia wywoływane przez czynniki działające i uszkadzające bezpośrednio skórę oraz alergiczne kontaktowe zapalenie skóry charakterystyczne dla nadmiernej, immunologicznej odpowiedzi komórek na dany alergen obecny w otoczeniu.
Kontaktowe zapalenie skóry z podrażnienia, czyli wyprysk kontaktowy a alergiczne kontaktowe zapalenie skóry
Dla wyprysku kontaktowego charakterystyczny jest brak leżącej u podłoża choroby reakcji immunologicznej, w przeciwieństwie do alergicznego kontaktowego zapalenia skóry. Kontaktowe zapalenie skóry może być obecne nawet bez wcześniejszej alergizacji daną substancją podczas pierwszego z nią zetknięcia. Wystąpienie zmian skórnych z podrażnienia ma związek z czasem trwania oraz dawką substancji drażniącej. Nie ma tego w przypadku alergii. Kolejną cechą charakterystyczną oraz odróżniającą od alergicznego kontaktowego zapalenia skóry jest obecność zmian skórnych jedynie w miejscu kontaktu danego czynnika ze skórą, np. klamry w pasku czy metalowego kolczyka. W alergii zmiany mogą być obecne również w innej lokalizacji. Jednak ponieważ czynniki drażniące powodują zwiększoną wrażliwość skóry na wszystkie inne składniki, oba schorzenia mogą ze sobą współistnieć.
Objawy kliniczne kontaktowego zapalenia skóry z podrażnienia
Po zadziałaniu na skórę substancji lub czynnika drażniącego dochodzi do reakcji zapalnej skóry, która przejawia się w postaci różnorodnych zmian skórnych. Mają one kilka następujących po sobie etapów. Jako pierwsza występuje faza rumienia i obrzęku skóry, po tym następuje faza pęcherzykowa lub pęcherzowa. Zwykle pęcherze i pęcherzyki mają wiotką, łatwą do zdarcia pokrywę. Dlatego zaraz po ich wystąpieniu pojawia się wysięk, sączenie, a na dnie pęcherzyków widoczne są nadżerki. Kolejnym etapem rozpoczynającym gojenie zmian jest powstanie strupków. Jeśli gojenie zmian następuje prawidłowo, kolejno pojawi się złuszczanie naskórka, a finalnie na skórze pozostanie jedynie przebarwienie pozapalne. Warto zaznaczyć, że zmiany skórne u jednej osoby mogą być obecne w różnym wyżej wymienionym stadium i współistnieć ze sobą. Bardzo charakterystycznym i uciążliwym dla osoby dotkniętej schorzeniem jest świąd skóry.
Czynniki mogące wywołać kontaktowe zapalenie skóry z podrażnienia/wyprysk kontaktowy
Ilość występujących w otoczeniu czynników drażniących i toksycznych jest bardzo długa. Predyspozycje do podrażnień mogą występować indywidualnie i zaliczamy do nich czynniki fizyczne, chemiczne, fototoksyczne, lotne. Drażniąco na skórę wpływają chemikalia, detergenty, farby, lakiery, pyły, rozpuszczalniki organiczne, zasady, kwasy, promieniowanie UV, jonizujące, laserowe, ciepło, zimno i inne. U części osób mających zmiany skórne rozpoznaje się tzw. wyprysk zawodowy – związany z uczuleniem na szkodliwe substancje z wyżej wymieniony grup występujące w pracy.
Jakie badania zleci lekarz aby, ustalić właściwą diagnozę?
Po zebraniu wywiadu i zbadaniu stanu skóry lekarz ma możliwość zlecenia wykonania testów kontaktowych skóry z poszczególnymi substancjami, czyli tak zwanych testów płatkowych. Polegają one na nałożeniu na skórę pleców osobnych krążków nasączonych wybranymi substancjami najczęściej wywołującymi wyprysk kontaktowy (znajdującymi się w między innymi w detergentach, szamponach, kremach, metalowych sprzączkach i guzikach, gumie, lekach czy tworzywach sztucznych). Odczyt testów następuje zwykle po upływie 24, 48 i 72 godzin po ich nałożeniu. Obecność zaczerwienienia, grudek, sączenia czy pęcherzyków w miejscu kontaktu skóry z substancją potwierdza rozpoznanie.
Co może pomóc, czyli leczenie zmian skórnych
W kontaktowym zapaleniu skóry z podrażnienia ustalenie czynnika wywołującego występowanie zmian skórnych jest zwykle łatwe i oczywiste. Czynnik drażniący należy w miarę możliwości całkowicie wyeliminować z otoczenia. Jest to najważniejsza zasada postepowania w tej jednostce chorobowej. Niezależnie czy mamy do czynienia z wypryskiem kontaktowym z podrażnienia czy kontaktowym alergicznym zapaleniem skóry. Przy bardzo nasilonych objawach, takich jak rumień, obrzęk, sączenie, świąd, lekarz ma możliwość zastosowania nawet silnych leków przeciwzapalnych w postaci miejscowych kremów lub maści z glikokortykosteroidami. Bardzo rzadko bywają stosowane również leki steroidowe ogólnie, czyli tabletki lub zastrzyki. Wspomagająco bywają stosowane przymoczki z soli fizjologicznej, kremy z cynkiem oraz w razie konieczności miejscowe i ogólne antybiotyki. Swoje miejsce w terapii, szczególnie przy współistnieniu świądu, znajdują również leki przeciwhistaminowe.
Emolienty pomagające w wydłużeniu okresu remisji zmian skórnych
W terapii wspomagającej leczenie miejscowe i ogólne, ważne miejsce zajmują emolienty. Odpowiednio dobrane i regularnie stosowane emolienty wspomagają leczenie, łagodzą dolegliwości subiektywne, takie jak świąd skóry oraz pomagają zapobiegać nawrotom występowania zmian skórnych i wspomagają regenerację naskórka. Zastosowane we wczesnej fazie mogą zapobiec dalszemu rozwojowi objawów. Są niezbędne w terapii chorób wypryskowych skóry. Pomagają zmniejszyć lub całkowicie zniwelować suchość skóry, złuszczanie naskórka i utratę wody. Odbudowując naturalną barierę ochronną skóry zapobiegają również wnikaniu czynników drażniących i alergizujących do głębszych warstw skóry, co sprzyja gojeniu.
polecane produkty
