Atopowe zapalenie skóry (AZS) to przewlekła, nawrotowa, zapalna choroba skóry, przebiegająca z nasilonym świądem, charakterystycznym wyglądem i lokalizacją zmian skórnych. Występuje często w rodzinach z dodatnim wywiadem atopowym – u około 50 % chorych stwierdza się podwyższony stan przeciwciał IgE (czyli atopię). U pozostałych pacjentów przyczyną choroby jest nieprawidłowa bariera skórno-naskórkowa.
AZS dotyczy około 15-30% dzieci i 1-10% dorosłych. Często poprzedza rozwój innych chorób atopowych tj. alergiczny nieżyt nosa (katar sienny) lub astmę oskrzelową. U około 45% dzieci choroba rozpoczyna się w pierwszych 6-ciu miesiącach życia, u 60% przed 12 mż., a u 90% przed ukończeniem 5 rż. Zazwyczaj przebiega z okresami sezonowych zaostrzeń i remisji (wyciszenia objawów). Najczęściej remisje występują latem, a zaostrzenia zimą. W przypadkach towarzyszącej alergii wziewnej objawy nasilają się w okresie pylenia uczulających roślin. Choroba jest przewlekła i może trwać całe życie, ale w większości przypadków objawy ustępują w wieku szkolnym (od około 7 rż. do okresu dojrzewania).
W AZS emolient staje się „przyjacielem” na całe życie. Nawet jeśli objawy choroby ustąpią, czasem nawet na kilka- kilkanaście lat, zawsze mogą wrócić. Dlatego nie możemy mówić o wyleczeniu AZS, ale o tzw. remisji czyli „wyciszeniu” lub okresowym ustąpieniu objawów. Codzienne stosowanie emolientów nie tylko pozwala złagodzić objawy, jeśli występują, ale wydłuża okresy bezobjawowe choroby zapobiegając jej nawrotom.
Uwaga!
Nadmierna suchość skóry, czasem nawet bardzo nasilona, to nie zawsze objaw atopii. Przyczyną mogą być również stwierdzane w innych dermatozach (tj. chorobach skóry) nieprawidłowości w budowie skóry lub naskórka (np. w rybiej łusce, łuszczycy, rogowaceniu przymieszkowym), nieprawidłowa pielęgnacja lub tzw. fizjologiczna (nasilająca się z wiekiem) suchość skóry.
Mimo, iż objawy (tj. przesuszona, szorstka skóra) mogą być podobne lub identyczne to jak widzimy ich przyczyny często są różne. W obecnych czasach mimo iż chorób alergicznych jest rzeczywiście więcej niż w przeszłości, często spotykamy się z tzw. nadrozpoznawalnością alergii (czyli rozpoznawaniem choroby pomimo braku charakterystycznych objawów), w tym AZS.
Nieprawidłowo postawiona diagnoza, zwłaszcza u dziecka, może być przyczyną niepotrzebnego stresu dla pacjenta i/lub opiekunów, którzy nierzadko muszą wprowadzić wiele zmian i ograniczeń w codziennym życiu, czasem niepotrzebnych lub wręcz szkodliwych (np. zbyt restrykcyjna dieta).
AZS to choroba przewlekła, która czasem ustępuje, a czasem z różnym nasileniem utrzymuje się przez całe życie.
Kluczową rolę odgrywa prawidłowo postawiona diagnoza i odpowiedź na pytanie: czy sucha skóra to na pewno AZS?