Ciemieniucha jest bardzo częstym problemem skórnym u niemowląt oraz młodszych dzieci. Charakterystyczne, grube łuski na główce mogą niepokoić rodziców. Zobacz, czym właściwie jest ciemieniucha, czy jest to niepokojące zjawisko oraz w jaki sposób zadbać o skórę maluszka, aby się jej pozbyć.
Co to jest ciemieniucha?
Ciemieniucha to dermatoza będąca jedną z form łojotokowego zapalenia skóry, które u maluszków przybiera właśnie taką postać2. Można ją bardzo łatwo rozpoznać – są to charakterystyczne, nawarstwiające się tłuste, miękkie łuski o żółtawej barwie, którym towarzyszy zaczerwienienie owłosionej skóry1. Włosy niemowlęcia stają się zbite i mają tendencję do plątania się, ponieważ kryją się pod nimi grube strupy.
Najczęściej takie zmiany pojawiają się w okolicy wierzchołka czaszki. Niekiedy mogą jednak obejmować inne obszary – często okolice za uszami, ucho zewnętrzne oraz szyję. Niektóre niemowlęta mają takie zmiany skórne również w fałdach skórnych, na przykład w dołach pachowych oraz w okolicy pieluszkowej1.
Kiedy pojawia się ciemieniucha?
Ciemieniuchy można się spodziewać przede wszystkim na wczesnym etapie rozwoju dziecka, najczęściej między 2. a 10. tygodniem życia. Zdarza się jednak, że ta dermatoza pojawia się nieco później – nawet u dzieci 2– i 3-letnich, a także może nawracać wielokrotnie2.
Skąd bierze się ciemieniucha u dziecka?
Przyczyny powstawania ciemieniuchy nie są jednoznacznie określone. Badania wskazują jednak na kilka prawdopodobnych mechanizmów odpowiedzialnych za jej rozwój2.
- Jednym z istotnych czynników etiologicznych jest nadmierne wytwarzanie łoju pod wpływem androgenów matki, które krążą w organizmie niemowlęcia.
- Równie ważną rolę może odgrywać kolonizacja skóry przez mikroorganizmy. Występowanie Candida albicans na skórze oraz w stolcu niemalże każdego dotkniętego chorobą niemowlęcia nasuwa przypuszczenie, że ten drożdżak może wpływać na pojawienie się charakterystycznych zmian skórnych. Potwierdzają to wyniki badań, w których z wymazów pobranych od niemowląt chorych na łojotokowe zapalenie skóry wyhodowano grzyby z rodzaju Candida oraz Malassezia1.
Zapamiętaj! Ciemieniucha nie jest wynikiem niewłaściwej higieny czy zaniedbań – to naturalne zjawisko, które dotyka bardzo wiele niemowląt.
Czy ciemieniucha u dziecka to powód do niepokoju?
Ciemieniucha jest dość powszechnym zjawiskiem i – w zdecydowanej większości przypadków – nie należy się jej obawiać. Nie powoduje bólu ani dyskomfortu u dziecka i nie stanowi poważnego zagrożenia zdrowotnego, choć może budzić niepokój ze względu na wygląd. Odpowiednia dbałość o skórę maluszka pomoże z czasem samoistnie ustąpić temu problemowi2. Najczęściej dzieje się to jeszcze przed ukończeniem pierwszego roku życia1.
Nie oznacza to jednak, że ten problem można zlekceważyć. W rzadkich przypadkach może wystąpić ciężka postać choroby. Szczególną czujność należy zachować w przypadku uogólnionego łojotokowego zapalenia skóry z towarzyszącą biegunką oraz nawracającymi infekcjami skóry i narządów wewnętrznych. Takie objawy mogą wskazywać na chorobę Leinera, której rokowanie jest poważne ze względu na duże ryzyko ciężkiego zapalenia płuc i sepsy2. Ponadto bardzo istotna jest regularna, uważna i świadoma troska o skórę w obszarze objętym stanem zapalnym.
Jak dbać o skórę z ciemieniuchą?
Podstawą postępowania z ciemieniuchą jest delikatne, ale systematyczne usuwanie nawarstwiających się łusek. Celem takiego podejścia nie jest przyspieszenie leczenia – ciemieniucha i tak ustąpi samoistnie – lecz poprawa komfortu oraz wyglądu skóry maluszka1 . Jak to zrobić?
Podstawa to sięgnięcie po wyrób medyczny zawierający składniki wspierające zmiękczenie naskórka i jego naturalne złuszczanie, a co za tym idzie – jego łatwiejsze usuwanie. Preparat powinien zapewniać wysoki stopień tolerancji, potwierdzony badaniami pod kątem biozgodności oraz być opracowany pod nadzorem dermatologów dziecięcych.
Po rozmiękczeniu łuski należy ją delikatnie usunąć specjalną miękką szczotką. Ważne jest również mycie głowy dziecka preparatem dostosowanym do potrzeb wrażliwej skóry niemowlęcia.
Przy ciemieniusze cierpliwość i regularna, delikatna troska o skórę to absolutna podstawa. Warto więc podejść do tego zadania świadomie i odpowiedzialnie – to pozwoli osiągnąć pożądane efekty i zmniejszyć skalę problemu.
Bibliografia:
- Buczek A., Wcisło-Dziadecka D., Sierant K., Brzezińska-Wcisło L. (2018). Co nowego w etiologii i terapii łojotokowego zapalenia skóry. Post N Med, XXXI(1A), 49-54.
- Poindexter G.B., Burkhart C.N., Morrell D.S. (2009). Therapies for pediatric seborrheic dermatitis. Pediatric Annals, 38, 333–338. Tłumaczenie: lek. Katarzyna Gregorczyk-Maślanka. Konsultacja: prof. dr hab. med. Magdalena Czarnecka-Operacz, Katedra i Klinika Dermatologii Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu. Dostęp: https://www.mp.pl/pediatria/artykuly-wytyczne/artykuly-przegladowe/50176,postepowanie-wlojotokowym-zapaleniu-skory-udzieci
