Leczenie farmakologiczne to bardzo ważny i często konieczny element terapii atopowego zapalenia skóry. Jednak każdy specjalista potwierdzi, że filarem codziennej troski o skórę jest jej natłuszczanie i wzmacnianie naturalnej bariery ochronnej. Dzięki temu lepiej wygląda, mniej swędzi i jest bardziej odporna na szkodliwe czynniki z zewnątrz. W celu odbudowania płaszcza hydrolipidowego skóry z AZS od lat stosowane są naturalne oleje roślinne. Które z nich są szczególnie cenne?
Czym charakteryzuje się skóra atopowa?
Ten coraz częściej występujący problem dermatologiczny, zwłaszcza w krajach rozwiniętych i dużych miastach, jest prawdziwą zmorą dla chorych. W przebiegu atopowego zapalenia skóry jest ona nie tylko przesuszona i nadwrażliwa nawet na z pozoru błahe czynniki, jak mróz, wiatr, pot albo kontakt z wełną, ale też występują na niej widoczne zmiany: grudki, pęcherzyki, sączące się strupki. W przypadku młodzieży i osób dojrzałych AZS może więc być powodem kompleksów i frustracji. Najgorszym objawem jest jednak świąd, który czasami wręcz uniemożliwia normalne funkcjonowanie. Silny, uporczywy, nawracający, trudny do ukojenia bez leków i emolientów. Może się zatem wydawać, że życie z AZS to droga przez mękę, jednak na szczęście dziś nie musi tak być. Medycyna zna bowiem wiele metod terapeutycznych, które pomagają uporać się z typowymi dla wyprysku atopowego problemami. Po leki miejscowe chorzy muszą sięgać wówczas, gdy skóra jest zaatakowana przez objawy oraz infekcje, które mogą rozwijać się w obrębie ranek. Na co dzień natomiast trzeba zapewnić jej solidną warstwę ochronną. Dzięki niej będzie odporna na atakujące ją z zewnątrz drażniące substancje, alergeny, czynniki atmosferyczne. Tutaj z pomocą przychodzi natura, a dokładniej oleje, pozyskiwane z dobrze znanych nam roślin: konopi, ziaren soi, awokado i wielu innych.
Naturalne oleje – nawilżają, regenerują, koją, chronią
Poszczególne rodzaje olejów kryją w składzie określone witaminy, minerały, profil kwasów tłuszczowych, antyoksydanty. Jednak pod względem wpływu na skórę posiadają wiele cech wspólnych:
- zmiękczają i wygładzają szorstką skórę,
- pomagają odbudować naturalną warstwę ochronną,
- zmniejszają uczucie napięcia i dyskomfortu,
- działają zapobiegawczo wobec nawrotów suchości,
- wpływają pozytywnie na wygląd i elastyczność skóry.
Warto poznać więcej faktów na temat olejów, wykorzystywanych w terapii przewlekłych zaburzeń dermatologicznych: nadmiernej suchości, egzem, łuszczycy. Garść wiedzy pomoże bowiem świadomie wybrać produkty do ciała i twarzy, które uderzą
w konkretne objawy. Co ważne, nie wszystkie z ich właściwości są już znane, bo badania na temat olejów wciąż trwają. Pod lupą naukowców znajdują się zwłaszcza te, które wzmacniają funkcje barierowe skóry, przyspieszają gojenie się ran, zmniejszają stan zapalny, ograniczają ryzyko zakażeń, redukują stres oksydacyjny (zaburzenie równowagi między wolnymi rodnikami
a przeciwutleniaczami, co sprzyja chorobom oraz szybszemu starzeniu się organizmu, w tym skóry). Wiele odkryć na ten temat już jednak dokonano. Obecnie, dzięki naturalnym olejom, wiele osób z AZS może cieszyć się lepszą jakością życia oraz fizycznym
i psychicznym komfortem.
Do olejów wykorzystywanych w terapii przesuszenia, podrażnień i objawów egzemy należą:
Olej konopny
Olej konopny jest wytwarzany z konopi siewnych i w ostatnich latach bardzo zyskał na popularności. Jego pozytywne działanie na stan skóry potwierdzają obserwacje naukowe. Zgodnie z ich wynikami olej konopny pomaga odbudować płaszcz hydrolipidowy skóry, dzięki czemu zapobiega utracie wilgoci i wzmacnia właściwości barierowe naskórka. Ponadto pomaga złagodzić stan zapalny oraz stymuluje naturalne procesy regeneracji skóry. To dalej nie koniec, bo dzięki działaniu antyoksydacyjnemu zwalcza nadmiar wolnych rodników, który przyspiesza starzenie się skóry. To dlatego olej konopny stał się tak cennym składnikiem kremów do twarzy i balsamów do ciała, które mają za zadanie zatrzymać młody i promienny wygląd na dłuższy czas. Jako składnik preparatów dla skóry przesuszonej i obarczonej AZS wielokierunkowo poprawia jej kondycję: nawilża, uszczelnia (aby zapobiec utracie wilgoci), łagodzi stan zapalny i świąd. Pod wpływem jego działania ciało staje się też gładsze i miękkie w dotyku.(1,2)
Olej ryżowy
Bogaty w witaminy, minerały, proteiny, kwasy tłuszczowe, antyoksydanty. Olej ryżowy jest kolejnym tłuszczem roślinnym, który sprawdza się nie tylko w kuchni. W naturalnych recepturach, tworzonych z myślą o wsparciu zdrowia i urody skóry, jest często używany jako nośnik dla innych olejów i składników. To dlatego, że jest bardzo delikatny, cieszy się opinią bezpiecznego i ma szerokie spektrum zastosowań. Aplikacja preparatów zawierających w składzie olej ryżowy daje efekt gładkiej, nawilżonej
i odżywionej skóry. Jego właściwości są wykorzystywane nie tylko w kosmetyce, ale także medycynie. Pomaga w przypadku skóry dotkniętej wysypką, zaczerwienieniem i stanem zapalnym. W przypadku skóry z egzemą, której najczęściej występującą postacią jest atopowe zapalenie skóry, pomaga odbudować barierę ochronną, zabezpieczającą przed podrażnieniami. Przyspiesza też gojenie się zmian skórnych oraz regenerację w przypadku szorstkości czy zadrapań.(3)
Olej canola
Olej canola, czyli kanadyjski olej rzepakowy, również znalazł szerokie zastosowanie jako komponent specjalistycznych preparatów do skóry. Czemu zawdzięcza swą popularność? Charakteryzuje go wysoka zawartość fitosteroli, nienasyconych kwasów tłuszczowych, obecność witamin E i K, a także działanie przeciwzapalne i antybakteryjne, co ma istotne znaczenie w przypadku egzem, gdyż jego systematyczne używanie działa prewencyjnie wobec zaostrzeń choroby. Ponadto olej canola poprawia nawilżenie i strukturę skóry oraz pomaga na dłużej zachować jej młody i promienny wygląd.(4)
Olej sojowy
Chociaż jego wykorzystanie w kuchni nie jest w Polsce zbyt popularne, olej sojowy bywa używany jako komponent preparatów do ciała. Dotychczasowe badania wykazały, że ma właściwości naprawcze w przypadku uszkodzenia naturalnej bariery skórnej, wykazuje działanie antybakteryjne, przeciwzapalne i antyoksydacyjne. Olej ten wciąż znajduje się w spektrum zainteresowania naukowców, gdyż nie jest jeszcze w pełni poznany jego wpływ na procesy starzenia się skóry i gojenia ran.(5)
Olej z awokado
Pozyskiwany z owoców Persea americana (smaczliwka wdzięczna) olej awokado to prawdziwa bomba substancji odżywczych. Jest więc cennym składnikiem diety, jednak można stosować go także zewnętrznie. Ma niewątpliwie dobroczynne działanie na skórę, zwłaszcza przesuszoną, spierzchniętą, uszkodzoną, podrażnioną. Badania sugerują, że olej ten może także pobudzać syntezę kolagenu (kluczowy element budulcowy tkanek organizmu) i łagodzić stany zapalne. Istnieje całe mnóstwo receptur uwzględniających olej z owoców awokado w maseczkach lub innych domowych miksturach na skórę i włosy. Jednak ich przygotowywanie i stosowanie może być problematyczne, dlatego wygodniej jest kupić gotowy produkt, zawierający w składzie cenny tłuszcz.(5)
Emolienty – gdy skóra potrzebuje ukojenia i naprawy
Naturalne oleje można stosować do każdego rodzaju skóry, aby uczynić ją bardziej odporną na upływ czasu i szkodliwe działanie czynników zewnętrznych. Są osoby, które aplikują oleje samodzielnie, mieszają je z innymi lub dodają do balsamów albo mleczek do ciała. Jednak w przypadku chorych na atopowe zapalenie skóry, łuszczycę lub borykających się z innymi ciężkimi problemami dermatologicznymi, lepszym wyborem są emolienty. To specjalistyczne, apteczne preparaty, które zawierają w składzie oleje oraz inne składniki o pozytywnym wpływie na stan skóry. W skrócie o emolientach mówi się, że służą natłuszczaniu, jednak ich rola jest
o wiele bardziej złożona. Preparaty te tworzą bowiem na powierzchni skóry warstwę okluzyjną, która zapobiega utracie cennej wilgoci. Ich funkcją jest wsparcie naturalnych właściwości ochronnych skóry, które w wyniku choroby są wadliwe, a w następstwie łagodzenie typowych problemów związanych z AZS: przesuszenia, zaczerwienienia, podatności na szkodliwe działanie drażniących substancji i alergenów. Ze względu na konieczność stosowania emolientów 3-4 razy w ciągu dnia, nawet w okresach remisji choroby, aby zapobiec jej nawrotom, profesjonalne preparaty są formą mniej problematyczną. Nie pozo-stawiają bowiem na skórze tłustej ani klejącej się warstwy.
Skuteczne działanie, lekka formuła – jakie preparaty emolientowe wybrać na co dzień?
Emolienty dostępne są w różnych postaciach i należy dobierać je indywidualnie, najlepiej po konsultacji z dermatologiem. Zmiany skórne związane z AZS mogą mieć bowiem różną lokalizację – czasami koncentrują się na twarzy i głowie, czasami w okolicach stawowych, czasami są rozsiane po całej skórze. Jaki produkt wybrać na co dzień, gdy skóra ma tendencję do przesuszenia, szorstkości, podrażnień i świądu? Na pewno cennym wsparciem będzie preparat o stosunkowo lekkiej formule, która jednak zapewnia skórze solidną dawkę odżywienia i natłuszczenia. Przykładem takiego produktu jest Balsam nawilżająco-natłuszczający do ciała Emotopic, który został opracowany pod okiem dermatologów oraz przebadany pod kątem biozgodności i dobrej tolerancji przez problematyczną skórę. Balsam zapobiega nawrotom suchości, zaczerwienieniom, podrażnieniom. Oleje naturalne (konopny, canola, ryżowy) zapewniają skórze nawilżenie, którego potrzebuje. Tworzą także na jej powierzchni ochronną warstwę. Można stosować go nawet u maluszków już od 1. dnia życia. To właśnie u najmłodszych najczęściej diagnozowane jest bowiem atopowe zapalenie skóry.
Oczywiście oprócz balsamu warto sięgnąć po inne produkty emolientowe, zależnie od występujących objawów. Ze względu na złą tolerancję mydła przez skórę suchą i atopową, na pewno warto zaopatrzyć się w emulsję do kąpieli i specjalistyczny żel do mycia ciała pod prysznic, jak Kremowy żel myjący Emotopic, oparty na łagodnej bazie, zgodnej z fizjologicznym pH skóry.
Troska o suchą, nadwrażliwą i problematyczną skórę czasami sprawia problemy, jednak dobór odpowiednich preparatów
i dyscyplina w ich użytkowaniu dają bardzo dobre rezultaty. Oczywiście trzeba pamiętać o wizytach u dermatologa i stosowaniu przepisanych przez niego leków, a także natłuszczaniu skóry każdego dnia, nawet wówczas, gdy objawy nie występują, gdyż
w terapii wielu problemów zdrowotnych, w tym skórnych, profilaktyka to podstawa.
1. Staughton J. CBD Hemp Oil: Benefits, Uses, & Side Effects. https://www.organicfacts.net/health-benefits/oils/cbd-oil-benefits-uses-side-effects.html Data dostępu: 15.10.2019.
2. Ladin B. Science Takes on Skin Care with Cannabis – and It Works Beautifully. https://www.healthline.com/health/beauty-skin-care/cannabis-oil-cbd-moisturizer data dostę-pu: 15.10.2019.
3. Top uses for rice bran oil. https://www.newdirectionsaromatics.com/blog/products/all-about-rice-bran-carrier-oil.html Data dostępu: 15.10.2019.
4. Beauty benefits of canola oil you did not know about. https://www.thehealthsite.com/beauty/beauty-benefits-of-canola-oil-you-did-not-know-about-666804/ Data dostępu: 15.10.2019.
5. Lin T-K., Zhong L., Santiago J. L. Anti-Inflammatory and Skin Barrier Repair Effects of Topical Application of Some Plant Oils. Int J Mol Sci. 2018 Jan; 19(1): 70.