Zaostrzenia i remisje w przebiegu AZS

Atopowe zapalenie skóry u niemowląt, dzieci i dorosłych, jest przewlekłą chorobą, która może ciągnąć się latami. Nie oznacza to jednak, że pacjent obarczony AZS musi przez cały czas borykać się z ciężkimi objawami skórnymi. Choroba ta przebiega bowiem z okresami zaostrzeń i remisji. Dobra wiadomość jest taka, że dzięki odpowiedniej profilaktyce i trosce o skórę możemy wydłużyć remisje oraz sprawić, że zaostrzenia będą przebiegały znacznie łagodniej. Poznaj nasz poradnik i przynieś ulgę atopowej skórze.

Atopowe zapalenie skóry - czy to można wyleczyć?

AZS jest chorobą o bardzo złożonym podłożu, gdyż w grę wchodzą czynniki genetyczne, immunologiczne i środowiskowe.1 U osób nią obarczonych skóra nie posiada cennych właściwości ochronnych. Bardzo szybko traci wilgoć, a połączenia między budującymi ją komórkami są rozluźnione, dlatego alergeny, drobnoustroje oraz inne czynniki drażniące mogą swobodnie przez nią przenikać i wywoływać uciążliwe objawy.2 Niestety, do dziś nie wynaleziono leku, który daje gwarancję pozbycia się AZS raz na zawsze, jednak to nie oznacza, że pacjent musi męczyć się z objawami przez cały czas. Medycyna zna bowiem wiele sposobów, które pomagają je łagodzić i tym samym poprawić jakość życia chorych.

Zaostrzenie atopowego zapalenia skóry - co to oznacza?

W przypadku AZS, jak i wielu innych, przewlekłych chorób, występują tak zwane okresy zaostrzeń (nawrotów) oraz remisji. Co oznaczają to pojęcia? Otóż o zaostrzeniu mówimy wówczas, kiedy występują objawy choroby, w tym przypadku są nimi:

intensywny świąd,
nadmierna suchość skóry,
zaczerwienienia, grudki, pęcherzyki, czasami nawet ranki, z których sączy się płyn,/li>
w zaawansowanych stadiach: pogrubienie skóry i powstanie na jej powierzchni bruzd (na nadgarstkach skóra często przypomina korę drzewa).(2,3)

W jakim wieku objawy pojawiają się po raz pierwszy? Przeważnie już we wczesnym dzieciństwie, nawet 60% pacjentów doświadcza objawów już w pierwszym roku życia, a w 85% przypadków AZS ujawnia się do 5. roku życia.4 U takich maluchów zaostrzenie choroby może być bardzo uciążliwe, gdyż w nocy utrudnia zasypianie, a w ciągu dnia cieszenie się zabawą. Dziecku nie sposób też wytłumaczyć, że pomimo intensywnego swędzenia nie powinno drapać ani pocierać zmian, bo to tylko pogarsza sytuację i wydłuża okresy zaostrzeń. Na szczęście nawet nad intensywnym przebiegiem nawrotów możemy zapanować oraz wydłużyć fazy zwane remisjami.

Remisja choroby - co to znaczy?

Co to jest remisja choroby? Pojęcie to oznacza przeciwieństwo zaostrzenia, czyli czas, kiedy nie występują przykre objawy. W okresie remisji kondycja skóry jest dobra, a stan zapalny się wygasza. Dzieje się tak, gdy pacjent nie ma kontaktu z czynnikami które prowadzą do zaostrzeń, na przykład alergenami albo substancjami drażniącymi. Okres remisji jest także uwarunkowany właściwą troską o skórę, która obejmuje nawilżanie i natłuszczanie przy pomocy specjalistycznych wyrobów medycznych], zwanych emolientami.2 Jeżeli odpowiednio zadbasz o skórę, wówczas nawet, gdy dojdzie do kontaktu z niebezpiecznych czynnikiem zewnętrznym, będzie ona w stanie się przed nim obronić. Dyscyplina w tym zakresie się opłaca, bo dzięki niej okresy remisji są wydłużone, zaś zaostrzenia zdarzają się rzadziej i mają łatwiejszy do opanowania przebieg.

AZS u niemowląt, dzieci, dorosłych - co robić, aby remisja choroby była jak najdłuższa?

Zacznijmy od podstawy terapii atopowego zapalenia skóry u dzieci i dorosłych, którą jest systematyczna aplikacja emolientów. Dzięki nim możliwa jest redukcja jednego podstawowych objawów AZS, czyli suchości skóry. Ponadto emolienty zastępują naturalne funkcje barierowe skóry, przez co zapobiegają zaostrzeniom choroby.5 Aby jednak terapia odniosła sukces, emolienty muszą być stosowane prawidłowo. Przede wszystkim trzeba wziąć pod uwagę, że preparatu nie wystarczy aplikować raz dziennie. Czas jego działania wynosi od 4 do 6 godzin i po ich upływie należy zastosować go ponownie.

Drugą, bardzo ważną zasadą codziennej troski o skórę, jest odpowiednio przeprowadzona kąpiel, gdyż temperatura oraz długość kontaktu z wodą mają ogromne znaczenie. Specjaliści zalecają więc, aby woda miała około 37–38°C, natomiast cały zabieg trwał do 10-15 minut.(5) Atopowe zapalenie skóry u dziecka lub dorosłego wymaga również sięgania po profesjonalne preparaty myjące, łagodne dla ciała oraz wzmacniające naturalne właściwości ochronne skóry.

Wyrobem medycznym, który warto mieć pod ręką zarówno w czasie zaostrzenia AZS, jak i podczas remisji, jest Preparat 3w1 intensywnie natłuszczający do ciała Emotopic. Skoncentrowana zawartość lipidów oraz naturalnych emolientów wzmacnia naturalne funkcje barierowe skóry, jednocześnie kojąc i łagodząc uporczywe dolegliwości. Intensywnie natłuszczająca formuła preparatu zapewnia skuteczną ochronę przed czynnikami zewnętrznymi. Jeżeli już występują objawy, dzięki niemu zapobiegniesz ich nasileniu. Można stosować go na trzy sposoby: do kąpieli (od 1. dnia życia), mycia ciała lub jego natłuszczania (od 6. miesiąca życia). W ofercie Emotopic znajdziesz zresztą wiele innych, stworzonych pod okiem dermatologów preparatów, pomocnych w łagodzeniu objawów i zapobieganiu nawrotom.

Jak unikać czynników zaostrzających AZS?

Drugą, kluczową kwestią w profilaktyce nawrotów AZS, jest unikanie czynników zaostrzających, które w dużym stopniu są kwestią indywidualną. U wielu pacjentów są to alergeny, na przykład roztocza kurzu domowego, pyłki, sierść lub określone pokarmy, jak mleko, orzeszki ziemne, soja, jajka. Należy więc zrobić wszystko, co możliwe, aby zapobiec kontaktowi z uczulającą substancją.(6) Jeszcze jednym, często niedocenianym czynnikiem, jest stres. Badania wyraźnie wskazują na związek silnych przeżyć emocjonalnych z zaostrzeniami objawów choroby.(7) Dlatego każdego dnia warto troszczyć się o dobrostan psychiczny. W przypadku dziecka trzeba zapewnić mu codzienną zabawę, częste spacery, ruch, wspólne czytanie wesołych książeczek. Nawet aplikacja emolientu może być przyjemna, jeśli połączysz ją z kojącym masażem. Im bardziej pozytywne będzie nastawienie całej rodziny, tym łatwiej będzie radzić sobie z chorobą, która wprawdzie jest przewlekła, ale można ją skutecznie kontrolować.

Millan M., Mijas J. Atopowe zapalenie skóry – patomechanizm, diagnostyka, postępowanie lecznicze, profilaktyka. Borgis – Nowa Pediatria 4/2017, s. 114-122
Świerczyńska-Krępa M. Atopowe zapalenie skóry.
. https://www.mp.pl/pacjent/alergie/chorobyalergiczne/choroby/59313,atopowe-zapalenie-skory Data dostępu: 8.03.2022.
Atopic dermatitis (eczema).
. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/atopic-dermatitis-eczema/symptoms-causes/syc-20353273 Data dostępu: 10.03.2022.
Woldan-Tambor A., Zawilska J.B. Atopowe zapalenie skóry (AZS) – problem XXI wieku. Farm Pol, 2009, 65(11): 804-811.
Welz-Kubiak K., Reich A.Znaczenie emolientów w codziennej pielęgnacji skóry. Forum Dermatologicum 2016, tom 2, nr 1, 20–23.
Atopic dermatitis 101 . https://nationaleczema.org/atopic-dermatitis-101/
Arndt J., Smith N., Tausk F. Stress and atopic dermatitis. Curr Allergy Asthma Rep 2008 Jul;8(4):312-7.