Atopowe zapalenie skóry to przewlekła choroba, która przeważnie ma swój początek we wczesnym dzieciństwie, nawet kilka tygodni po urodzeniu. Jej terapia wymaga ogromnej dyscypliny, przede wszystkim regularnej aplikacji emolientów, które muszą zastąpić uszkodzone funkcje barierowe skóry. Czy dziecko z AZS może pójść do żłobka? Co trzeba wiedzieć przed oddaniem malca pod opiekę placówki?
Jak objawia się AZS u niemowląt?
Do najwcześniejszych objawów wyprysku atopowego u niemowląt należą przesuszenie i szorstkość skóry. Następnie pojawiają się zmiany rumieniowo-złuszczające, które obejmują przede wszystkim twarz (policzki, czoło), a także płatki uszu i owłosioną skórę głowy. W późniejszym czasie mogą zająć również szyję i tułów. Zmianom tym towarzyszy uporczywe swędzenie, które niemowlęta w najwcześniejszym okresie życia (2. miesiąc) manifestują poprzez próbę łapania w dłonie fałdów skóry. Ze względu na to, że świąd zaburza spokojny sen, dzieci szybko budzą się zapłakane i rozdrażnione 1,2.
Zwykle w okolicach 1-2. roku życia obraz kliniczny choroby ewoluuje i zmiany występują głównie w okolicach zgięć łokciowych, podkolanowych, skokowych, a także nadgarstków i fałdu szyjnego. Niemniej, wciąż mogą dotyczyć twarzy, przyjmując postać rumienia i grudek 1,3.
Objawy nasilają się po kontakcie z drażniącymi czynnikami, na przykład potem, nieodpowiednimi kosmetykami, wełną, bielizną lub ubrankiem wypranym z użyciem silnego detergentu, a także pod wpływem stresu. W wielu przypadkach atopowemu zapaleniu skóry towarzyszy alergia pokarmowa 1,2.
Przebieg choroby jest więc dosyć przykry, choć wiele zależy od jej postaci. Trzeba przy tym dodać, że AZS ma okresy zaostrzeń i remisji, kiedy objawy nie występują. Celem skutecznej terapii jest więc maksymalne wydłużenie remisji, a jeśli objawy powrócą – łagodzenie i skrócenie ich trwania.
Czy dziecko z AZS może korzystać ze żłobka?
Żłobki to placówki przyjmujące pod opiekę dzieci zwykle od ukończenia 20. tygodnia życia do 3 lat (w uzasadnionych przypadkach do lat 4), co ma pomóc rodzicom w godzeniu obowiązków rodzicielskich z zawodowymi. Maluch może przebywać w żłobku do 10 godzin dziennie, przy czym każda placówka ma swój własny regulamin i zasady przyjmowania. Statut żłobka może również określać, jakie dzieci mają preferencje przy naborze 4. Atopowe zapalenie skóry nie jest chorobą zakaźną i z reguły nie wyklucza dziecka z możliwości przyjęcia. Dyrektor i personel placówki muszą oczywiście zostać poinformowani o chorobie, jak i schorzeniach towarzyszących, w tym alergiach. Potrzebne jest więc zaświadczenie od lekarza, zawierające potwierdzenie, że stan malca pozwala na korzystanie ze żłobka. Lekarz ustala ponadto sposób postępowania terapeutycznego i zalecenia dietetyczne.
Podczas wizyty w placówce należy ustalić, jakie środki pielęgnacyjne należy dostarczyć personelowi.
Bardzo istotną kwestią, związaną z oddaniem dziecka z AZS do żłobka, jest zminimalizowanie stresu, gdyż napięcia nerwowe bardzo nasilają zmiany. Adaptacja dziecka do nowej sytuacji powinna zacząć się dużo wcześniej – możesz wybrać się z maluchem kilka razy na spacer i pokazać mu placówkę lub skorzystać z możliwości dni otwartych. Z początku warto zostawać z dzieckiem, stopniowo wydłużając czas samodzielnej zabawy i pobyt w żłobku. Mimo wszytko dziecko powinno przebywać w placówce możliwie jak najkrócej. Badania norweskich naukowców wykazały, że maluchy przebywające w żłobku najdłużej, czyli przez około 8-9 godzin, mają podwyższony poziom kortyzolu. U tych przebywających w żłobku do 7 godzin nie zaobserwowano zwiększenia hormonu stresu 5. Opiekunki dziecka z pewnością będą zdawały Ci relację z tego, jak radzi sobie Twoja pociecha i udzielały porad, jak możesz jej pomóc.
Jak dbać o skórę dziecka z AZS, które korzysta ze żłobka?
Przed oddaniem dziecka do żłobka jego skóra powinna być zabezpieczona specjalistycznym preparatem emolientowym, który ukoi ją i ochroni przed szkodliwymi czynnikami. Dobrze sprawdzają się także kremy barierowe do aplikowania na ręce, łokcie, kolana oraz twarz, na których często występują objawy. Taki krem warto przekazać również personelowi żłobka, gdyby potrzebne było powtórzenie aplikacji.
Najbardziej uciążliwym objawem AZS jest oczywiście świąd. Dlatego ważną pomocą dla chorego na AZS dziecka w żłobku będzie również preparat przeciwświądowy. Dzięki temu, że zapobiegnie nadmiernemu drapaniu i mechanicznemu uszkodzeniu naskórka, ograniczy wnikanie zewnątrzpochodnych czynników drażniących. Aby zmniejszyć ryzyko związane z drapaniem zmian, dziecko zawsze powinno mieć krótko obcięte paznokcie.
Pójście do żłobka to przełomowy moment zarówno dla dziecka, jak i jego rodziców. Mimo wszystko trzeba pokazywać malcowi pozytywne nastawienie i zrobić co możliwe, aby ułatwić mu adaptację. Staranne i regularne zabezpieczanie skóry zmniejszy jego dolegliwości i pomoże mu spokojnie przetrwać czas poza domem. W razie nasilenia zmian zawsze natomiast lepiej skonsultować się z lekarzem, który pomoże dobrać najbardziej odpowiednie środki zaradcze.
Bibliografia:
- Millan M., Mijas J. Atopowe zapalenie skóry – patomechanizm, diagnostyka, postępowanie lecznicze, profilaktyka. Nowa Pediatr 2017; 21(4): 114-122.
- Świerczyńska-Krępa M. Atopowe zapalenie skóry (AZS) u dorosłych: przyczyny, objawy i leczenie https://www.mp.pl/pacjent/alergie/chorobyalergiczne/choroby/59313,atopowe-zapalenie-skory Data dostępu: 25.10.2024.
- Causes, symptoms, treatment and more https://nationaleczema.org/eczema/children/ Data dostępu: 25.10.2024.
- Żłobek https://www.gov.pl/web/rodzina/lobek Data dostępu: 25.10.2024.
- Długi pobyt w żłobku powoduje silny stres u dziecka https://www.rynekzdrowia.pl/Badania-i-rozwoj/Dlugi-pobyt-w-zlobku-powoduje-silny-stres-u-dziecka,170662,11.html Data dostępu: 25.10.2024.
